Hoe bloemen worden “in slaap gebracht” voor lange zeereizen.

Keniaanse bloemenproducenten zijn een van ’s lands grootste werkgevers. Arbeiders in zware jassen schuiven dozen met bloemen van een koelcel in een koelcontainer. Eenmaal verpakt, reizen deze bloemen honderden kilometers over de weg, in een speciale “gecontroleerde atmosfeer” container van Nairobi naar de kust.

Bij aankomst in de grootste zeehaven van Kenia, Mombasa, wordt de container op een schip geladen voor een reis van ongeveer 30 dagen naar Europa. Ondanks de lange reis worden ze toch verkocht aan Europese shoppers met een vaasleven van ongeveer een week.

Hoe is dit mogelijk?

“De bloemen worden tijdens de hele reis op een temperatuur van 0,5 c gehouden,” zegt Elizabeth Kimani, de manager kwaliteit en normen bij Sian Flowers.

Het atmosferische systeem in de container regelt niet alleen de temperatuur, maar verlaagt ook het zuurstofgehalte van 20% tot 4%, terwijl het kooldioxidegehalte wordt verhoogd van 0,4% tot 4%.

Deze technologie maakt allemaal deel uit van het uitgebreide proces om de bloemen zo lang mogelijk te conserveren.

“Door dit [systeem] stop je alle activiteit in de bloemen, die daardoor in slaapstand gaan,” zegt mevrouw Kimani, die uitlegt dat de bloemen in slaapstand worden gebracht.

Dankzij een geavanceerd volgsysteem kan het personeel van het transportbedrijf de temperatuur en het zuurstof- en CO2-gehalte tijdens de hele reis in de gaten houden.

Bloemen worden vervoerd in speciale containers die de temperatuur, het zuurstof- en het CO2-gehalte regelen

Maar bloemen die voor zo’n lange reis bestemd zijn, hebben extra aandacht nodig om ze voor te bereiden, zodra ze geplukt zijn.

“We oogsten ze vroeg in de ochtend, als het nog koel is en ze als eerste de koelcel ingaan,” legt Linda Murungi van teler Sian Flowers uit.

Vers geoogste rozen, bijvoorbeeld, worden vervolgens ondergedompeld in een chemisch mengsel om ze te beschermen tegen de schimmel, botrytis.

Daarna worden de stelen in emmers gedaan om een hydraterende oplossing op te nemen, zodat ze de dertig dagen zonder water kunnen overleven. Ze worden ook in een oplossing gezet die het groeihormoon ethyleen, dat de veroudering van de bloemen veroorzaakt, afremt.

Als dat proces is voltooid, worden de bloemen verpakt in kartonnen dozen met gaten in de boven- en onderkant, waardoor de lucht uit het systeem van de container kan circuleren.

Bloemen worden in chemicaliën gedompeld om ze te helpen conserveren

Kenia is een van de grootste bloemenexporteurs ter wereld geworden dankzij zijn equatoriale ligging, grote hoogteverschillen en relatief goedkope arbeidskrachten, maar concurreert om de dominantie op de markt met Colombia en Ecuador.

De twee Latijns-Amerikaanse landen exporteren al jaren ongeveer 10% van hun bloemen per zeevracht naar Noord-Amerika en Europa.

Aangezien deze bloemen veel minder lang op zee blijven, maken de bedrijven die uit Latijns-Amerika exporteren geen gebruik van gecontroleerde atmosfeer of van naoogstbehandelingen.

Keniaanse exporteurs moeten echter extra voorzichtig zijn. Er is geen rechtstreekse scheepvaartroute naar Europa, in plaats daarvan worden containers in het Midden-Oosten overgeladen van kleinere op veel grotere schepen.

“Alle processen rond zeevracht vereisen uiterste precisie – er is geen ruimte voor kortere wegen,” zegt Jeroen van der Hulst, chief executive bij adviesbureau FlowerWatch. “Eén foutje en je bloemen komen misschien als compost aan in Europa.”

Kenia heeft uitstekende klimatologische omstandigheden voor commerciële bloementeelt

De complexe reis van de Keniaanse bloemen brengt een hoger risico van vertraging met zich mee, omdat containers soms hun overslagvenster missen.

De haven van Mombasa staat ook bekend om zijn vertragingen en bureaucratie. Een andere uitdaging is het ontbreken van een zogenaamde “groene lijn” voor bederfelijke producten – bloemen moeten in de rij staan met alle andere containers.

Door deze problemen waren de Keniaanse bloemenkwekers in het verleden huiverig voor zeevracht en vervoerden ze hun bloemen liever door de lucht, maar tijdens de pandemie veranderden ze van koers.

De boeren zagen de prijs van luchtvracht stijgen van ongeveer 1,80 dollar per kilo, in januari 2020, tot ongeveer 2,80 dollar per kilo in juni 2022, volgens Harm-Jan Mostert commercieel manager voor Afrika bij Royal FloraHolland, het Nederlandse bedrijf achter ’s werelds grootste bloemenveiling.

Zeevracht is goedkoper en heeft een lichtere koolstofvoetafdruk dan luchtvracht

De transportsituatie werd zo moeilijk dat sommige telers zelfs hun toevlucht namen tot het vernietigen van delen van hun oogst.

“Dit jaar nog zijn meer dan driehonderd containers met elk tien ton bloemen vanuit Kenia over zee geëxporteerd”, zegt Van der Hulst. “Dat is een forse besparing van dertig volle vrachtvliegtuigen.”

Behalve dat het goedkoper is, kan het gebruik van zeevracht de koolstofuitstoot met respectievelijk 84% en 95% verminderen, volgens een studie die in 2021 door de Britse regering werd gefinancierd.

Hoewel, als je je zorgen maakt over de koolstofvoetafdruk van snijbloemen, dan is het waarschijnlijk het beste om een seizoen boeket te kopen dat dichter bij huis is geteeld.